Bài viết được viết bởi BSCK II Phạm Thị Vân Hạnh, Trung tâm Nhi, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Bệnh tay chân miệng là bệnh cấp tính, thường gặp ở trẻ nhỏ do nhiễm vi rút đường ruột (virus Coxsackie nhóm A(A16), nhóm B, ECHO và Enterovirus -EV71). gây ra. Biểu hiện là các ban sẩn đỏ và bọng nước nhỏ ở các vị trí đặc biệt như niêm mạc miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, gối. Bệnh gặp nhiều hơn ở trẻ dưới 3 tuổi, có xu hướng tăng từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm.
Virus rất dễ lây do tiếp xúc với dịch mũi họng, nước bọt, dịch nốt phỏng và phân của trẻ nhiễm bệnh. Trẻ bệnh vẫn lây truyền một vài tuần sau khi khỏi. Nhà trẻ, mẫu giáo, nơi chơi tập trung có nguy cơ lây truyền bệnh, đặc biệt là trong các đợt dịch.
Bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm não - thân não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời. Trường hợp nhiễm vi khuẩn EV71 sẽ gây ra các biến chứng nặng.
Viêm cơ tim là biến chứng nguy hiểm của tay chân miệng
Bệnh phát triển qua 4 giai đoạn:
- Giai đoạn ủ bệnh: 3-7 ngày.
- Giai đoạn khởi phát: từ 1-2 ngày gây sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy.
- Giai đoạn toàn phát: khoảng 3-10 ngày gây ra các tổn thương da, niêm mạc điển hình.
+ Sốt, mệt mỏi, kém ăn, nôn, trẻ sốt cao, nôn nhiều dễ có biến chứng.
+ Phát ban dạng sẩn đỏ hoặc phỏng nước ở lòng bàn tay, bàn chân, mông, đầu gối, thường tồn tại thời gian ngắn, hiếm khi gây loét hoặc bội nhiễm.
+ Loét miệng: vết loét đỏ, phỏng nước, đường kính 2-3mm ở niêm mạc miệng, lưỡi, vòm miệng, gây đau miệng, bỏ ăn, tăng tiết nước bọt...
+ Trẻ thường quấy khóc, đau đầu, giật mình.
+ Nếu có biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp (thường xuất hiện ngày 2 đến 5 của bệnh). Trẻ có thể có hội chứng não, màng não, tủy hoặc có các dấu hiệu suy hô hấp.
- Giai đoạn lui bệnh: 3 – 5 ngày, trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.
Các thể lâm sàng:
- Thể cấp tính: Điển hình theo bốn giai đoạn lâm sàng đã nêu.
- Thể tối cấp: Bệnh diễn tiến rất nhanh có các biến chứng nặng như suy tuần hoàn, suy hô hấp, hôn mê dẫn đến tử vong trong vòng 24-48 giờ.
- Thể không điển hình: phát ban, phỏng không điển hình hoặc chỉ loét miệng hoặc chỉ có triệu chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp mà không có ban và loét miệng.
Dấu hiệu của tay chân miệng
